„Es muss von Herzen kommen,
was auf Herzen wirken soll.”
Johann Wolfgang von Goethe
Ten cytat z drugiej części utworu „Faust” Johanna Wolfganga von Goethe w tłumaczeniu Emila Zegadłowicza brzmi:
„Tylko to, co z serca płynie
W sercu drugich znajdzie wtór.”
W obu wersach powyższego cytatu widzimy słowo Herz z końcówką -en. Która to liczba i przypadek?
Miłość we wszystkich swoich odmianach potrafi wywoływać silne emocje – od tysiącleci jest natchnieniem poetów i przyczyną wielu szczęść i nieszczęść na całym świecie. Nie wiem, czy to jest powodem, dla którego w języku niemieckim słowo serce nie jest odmieniane według żadnej konkretnej deklinacji, a w zależności od użycia tego słowa jego formy dla poszczególnych przypadków są różne.
Tak wygląda oficjalna odmiana wyrazu Herz w niemieckim języku codziennym. W przypadku Nominativ i Akkusativ żadnych końcówek nie ma, natomiast w przypadku Genitiv i Dativ mamy pomieszanie rodzaju nijakiego z deklinacją przymiotnikową, i do tego typowe dla Przypadka Genitiv -s.
Mam nadzieję, że sprawy miłosne w waszym życiu wyglądają prościej.
Żeby łatwiej wam było zapamiętać tę odmianę, przeczytajcie poniższe przykłady.
Liczba pojedyncza:
Nominativ:
Mein Herz bricht, wenn du wieder mal fremdgehst.
Akkusativ:
Ein Defibrillator schickt eine elektrische Ladung direkt ins Herz.
Dativ:
Alle Gebete sollen vom Herzen kommen.
Genitiv:
Ein Teil meines Herzens schlägt in diesem Haus.
Liczba mnoga:
Nominativ:
Die Herzen von Mädchen werden von solchen Typen wie Kevin oft gebrochen.
Akkusativ:
Die Prinzessin Elsa hat die Herzen von Millionen von Kindern gewonnen.
Dativ:
Opa wird in den Herzen seiner Lieben weiter leben.
Genitiv:
Das Beste an Weihnachten ist nicht das Auspacken der Geschenke, sondern das Öffnen der Herzen.
Czy to już wszystko?
Nie…
Serce, poza tym, że jest organem do przepompowywania krwi i kochania jednocześnie, to jeszcze jest obiektem zainteresowania kardiologów oraz kolorem w kartach.
Lekarze mają tendencję do odmieniania słowa Herz regularnie — może po to, żeby odebrać mu jego uczuciowy element i skupić się na jego czynnościach życiowych? W każdym razie kardiolog, kiedy chce użyć słowa Herz w przypadku Genitiv, powie des Herzes, a w przypadku Dativ – dem Herz.
Kiedy gramy w każdy i mamy w ręce dwa kiery, powiemy zwei Herz.
Podsumowanie:
- Proszę nauczyć się odmiany słowa Herz z tabelki powyżej. 🙂
- Proszę być otwartym na różne inne formy tego słowa, szczególnie w rozmowach z lekarzami i graczami w karty.
A jak jest w naszym cytacie z utworu Faust?
„Es muss von Herzen kommen...” Wiemy, że tłumaczenie poezji rządzi się swoimi prawami. WIemy też, że przyimek von wymaga przypadka Dativ. Czy „von Herzen” w powyższym cytacie to liczba mnoga, a wyrażenie znaczy dosłownie „z serc” – Dativ plural? Czy też jest to liczba pojedyncza, a dziś to wyrażenie wyglądało by „vom Herzen” – z serca”, tylko dwieście lat temu podejście do rodzajników było inne? A może autor tego tekstu nie miał na myśli serca jako pojedynczego organu, tylko potraktował je jak pojęcie abstrakcyjne – jak miłość – i dlatego zastosował rodzajnik zerowy?
Na szczęście, nie musimy odpowiadać na to pytanie, a brak możliwości skonsultowania się z od dawna nieżyjącym autorem zdejmuje z nas ciężar konieczności zakładania, że odpowiedź jest jedna.
Jeśli jednak w swoim życiu, w aktualnych tekstach natraficie na niezrozumiałe połączenie przyimka z rodzajnikiem, powyższe powinno pomóc wam zadać sobie właściwe pytania i dobrze zrozumieć czytane zdanie.
Do zobaczenia w kolejnym wpisie!
