Rodowitym użytkownikom języka niemieckiego też się to myli, słyszałam na własne uszy. Spójnik to słowo łączące dwa zdania w jedno. Dzięki spójnikom wypowiedź brzmi lepiej, dojrzalej, dokładniej przekazuje myśli osoby mówiącej, zdania są milsze dla ucha. Ucząc się dobrze jest porównać przykłady użycia ze swoim językiem ojczystym. Zajmiemy się spójnikami, które wprowadzają – fachowo mówiąc – zdanie podrzędne okolicznikowe czasu. Może nie brzmi to najłagodniej, ale poniżej zobaczycie, że w gramatyce tylko nazwy bywają groźne.
WENN czy ALS? Co wybrać, kiedy oba znaczą „jeśli/ gdy/ kiedy”? Najpierw napiszemy dwa zdania pojedyncze:
Byłam mała. Chodziłam na wagary.
Często chodziłam na wagary. Wtedy paliłam papierosy.
Teraz połączmy je w jedno zdanie. Zauważ, że pierwsze zdanie określa tło czasowe do drugiego zdania.
Kiedy byłam mała, chodziłam często na wagary.
Zawsze kiedy chodziłam na wagary, paliłam papierosy.
Dotąd wszystko powinno być zrozumiałe. Istnieje taki spójnik, jak „kiedy”. Jakie są zatem zasady użycia spójników WENN i ALS? Dlaczego jest problem z niemieckim odpowiednikiem, a raczej odpowiednikami spójnika „kiedy”?
W języku niemieckim istotne jest, czy zdanie określające czas zawiera informację o przeszłym wydarzeniu jednorazowym, czy powtarzalnym. ALS używamy dla zdań opisujących stan lub czynność jednorazową w przeszłości, WENN stosujemy dla zdań, które mówią o czynności powtarzalnej. Problem dotyczy tylko zdań w czasie przeszłym. W czasie teraźniejszym i przyszłym zawsze używamy WENN, tak jak po polsku „kiedy” i problemu nie ma.
Als ich klein war, habe ich oft die Schule geschwänzt. – czas przeszły, wydarzenie jednorazowe (raz byłam mała) – więc als.
Immer wenn ich die Schule geschwänzt habe, habe ich geraucht. – czas przeszły, wydarzenie powtarzalne (wiele razy chodziłam na wagary) – zatem wenn.
Ich habe geraucht, immer wenn ich die Schule geschwänzt habe. – czas przeszły, wydarzenie powtarzalne (zawsze na wagarach paliłam) – zatem wenn.
Wenn ich Zeit habe, besuche ich dich. – czas teraźniejszy – wenn.
Ich komme zu dir, wenn ich mit der Arbeit fertig bin. – czas teraźniejszy – wenn.
Als ich Kleinkind war, war ich in Italien. – czas przeszły, wydarzenie jednorazowe -als.
Immer wenn ich in Italien war, habe ich die italienische Pizza gegessen. – czas przeszły, wydarzenie wielokrotne – wenn.
Als er gestern in die Schule gegangen ist, hat er den Regenbogen gesehen. – czas przeszły, wydarzenie jednorazowe – als.
Rodowitym użytkownikom języka niemieckiego też może się to myli, ale my już znamy różnicę 😉
