Rzeczownik złożony nie musi być długi jak wąż Boa, żeby potrafił zrobić zamieszanie. Poznajcie kilka wyrazów, które na pierwszy rzut oka wyglądają czasem śmiesznie, czasem strasznie, a czasem po prostu nie wiadomo od razu, z połączenia których słów powstały.
- 1. Mussehe
Widzisz tu mus owocowy? To niedobrze… 🙂
Wyraz der/das Mus faktycznie jest terminem z dziedziny sztuki kulinarnej i oznacza mus, ale nie ma związku z powyższym słowem.
Wyraz Mussehe jest złożeniem słowa das Muss — przymus oraz słowa die Ehe — małżeństwo. Oznacza małżeństwo z przymusu.
- 2. Gelbrand
Powyższy wyraz to złożenie wyrazów gelb — żółty oraz der Rand – brzeg.
der Gelbrand — żółty brzeg
Wyrazem tym określa się też chrząszcze, które mają żółtą obwódkę dookoła pancerza. A co, jeżeli dopatrzycie się w tym słowie czegoś innego?
Pożar żelu? Pali się żel? Cóż… jeśli tak się zadzieje na świecie, wtedy to słowo będzie jak najbardziej na miejscu.
das Gel — żel
der Brand — pożar
der Gelbrand — pożar żelu
Różnica będzie w wymowie, ponieważ słowo Gel wymawiamy przed długie e, a gelb — przez krótkie e.
- 3. Eistempel
Pieczątka z jajka czy świątynia z lodu? Jedno i drugie, co kto woli. Trzeba tylko uważać na wymowę.
das Eis — lód
der Tempel — świątynia
der Eistempel — świątynia z lodu, świątynia lodowa, między innymi miejsce tymczasowego pobytu Elsy z Krainy Lodu. Wymawiamy słowa składowe osobno, więc s brzmi jak polskie s. Nazwę taką nosi też popularna niemiecka lodziarnia.
das Ei — jajko
der Stempel — pieczątka, stempel (wymawiamy przez „sz”)
der Eistempel — pieczątka z jajka, pieczątka jajeczna. Posiadaczowi takowej serdecznie gratuluję kreatywności. Bo te pieczątki, która są na sprzedawanych w sklepie jajkach, nazywają się Eierstempel.
- 4. Spielende
To słowo ma dwa znaczenia. Albo jest jednym wyrazem, który pochodź od czasownika spielen – grać, albo jest złożeniem dwóch słów: das Spiel + das Ende.
Das Spielende — koniec gry. Das Ende von einem Spiel.
Der Spielende — grający
Die Spielende — grająca
Das Spielende — grające
- 5. Tranchen
Czy chodzi o mały tran — tranik, traniczek, traniątko?
Nie. Gdybyśmy chcieli takie słowo stworzyć, to brzmiałoby ono das Tränchen.
Słowo die Tranche musimy czytać po francusku, przed „sz”, jest to znany kredytobiorcom termin z dziedziny ekonomii w liczbie mnogiej, który oznacza transze.
der Tran – tran
die Tranche – transza
- 6. Urinsekt
Czy przychodzi wam do głowy podzielić ten wyraz równo na pół? Jak można go wtedy zrozumieć?
Na szczęści nie o to chodzi. Wyraz das Urinsekt jest to das Insekt z przedrostkiem ur-, który oznacza pierwotny, pradawny, podstawowy. Mamy do czynienia z nazwą prymitywnych owadów bezskrzydłych.
A co do innych, czteroliterowych wyrazów, które można tu jeszcze odnaleźć… Pozostając z zgodzie z prawdą potulnie je niniejszym wypisuję:
der Urin — mocz
der Sekt — szampan, wino musujące
- 7. Versendung
Czasownik versenden znaczy wysyłać, i od niego możemy utworzyć rzeczownik die Versendung — wysyłka. Tak samo wyglądający rzeczownik otrzymamy, kiedy połączymy wyraz der Vers z die Endung — końcówka. Wtedy znaczy on końcówka wersu.
der Vers — wers
die Endung — końcówka
die Versendung — końcówka wersu
die Versendung — wysyłka
- 8. Enterbender
Brzmi jak angielska rymowanka o tym, że klawisz Enter poszedł sobie w tango. Tymczasem jest to wyraz pochodny od czasownika enterben, które oznacza wydziedziczać. Technicznie jest to czasownik erben — dziedziczyć z przedrostkiem ent-.
Der Enterbende — a z rodzajnikiem nieokreślonym ein Enterbender to wydziedziczający.
- 9. Montagedienst
Masz dyżur w poniedziałki?
Nawet, jeśli masz, to nie tak to się nazywa.
die Montage — montaż. Jest to słowo pochodzenia francuskiego, wiec podobnie, jak jest polski odpowiednik, wymawiane jest przez „ż”.
der Dienst — służba, usługa, serwis, dyżur, praca
der Montagedienst — serwis montażowy.
