Hey, hallo!
Jeden z pierwszych uśmiechów, jaki pojawia się na twarzach Polaków uczących się niemieckiego, wywołuje słowo kochen, które – o zgrozo – nie oznacza kochać, tylko gotować. A to dopiero początek… Pewnie nie raz zastanawialiście się, jak po niemiecku są gotowane ziemniaki. Oczywiście, gramatycznie podchodząc do tematu, można utworzyć Partizip II od czasownika kochen – gekocht, a następnie użyć go jako przydawki przed słowem Kartoffeln.
die gekochten Kartoffeln
Lepiej jednak jest zaadoptować niemiecką skłonność do budowania długich wyrazów i powiedzieć tak:
die Kochkartoffeln
Jednak często niemiecka skłonność budowania długich wyrazów wykracza poza gramatykę rozumianą jako czysto techniczne łączenie wyrazów i stara się przekazać jak najdokładniejszą informację. Otóż na gotowane ziemniaki, zwane u nas często ziemniakami z wody, powiemy:
die Salzkartoffeln
No bo kto lubi ziemniaki niesolone?
Od słowa kochen pochodzi rzeczownik
der Koch = kucharz
die Köchin = kucharka
das Kochen = gotowanie
Inną popularną czynności wykonywaną w kuchni jest smażenie – braten. Ale kiedy od bezokolicznika braten odetniemy końcówkę -en i zostanie temat brat-, to już dobrze będziecie wiedzieć, jak po niemiecku są smażone ziemniaki.
die Bratkartoffeln
Jasne, że można też inaczej powiedzieć, ale nie wolno zapomnieć, że jest to czasownik nieregularny: braten – gebraten
die gebratenen Kartoffeln
Istnieje w języku niemieckim rzeczownik Brat, ale ma rodzajnik das i oznacza mięsną masę na kiełbasę albo inny farsz.
Kolejną czynnością około kuchenkową jest duszenie. Duszenie kuchenne to po niemiecku dünsten. Czasownik regularny. Nie mylić z duszeniem poprzez wykonywanie ucisku na czyjąś szyję – takie duszenie to würgen.
die gedünsteten Kartoffeln
Słowo die Dünstkartoffeln też istnieje, ale ze znanego tylko ziemniakom powodu jest mniej popularne niż wersja dwuwyrazowa.
W końcu mamy też gulasz, przygotowanie którego łączy smażenie mięsa, a następnie duszenie go do miękkości. Taki proces nazywamy schmoren. Duszenie poprzedzone smażeniem.
Żeby nie było, że my tu tak tylko niezdrowo jemy, dodajmy na koniec metodę, którą można przygotować warzywa do gulaszu z ziemniakami.
dämpfen = gotować na parze. Bo parować samoistnie to verdampfen.
Wasser verdampft bei 100 Grad.
die Dampfkartoffeln – ziemniaki gotowane na parze
Tym zdrowym akcentem żegnam się z wami na dzisiaj!
Słowniczek:
die Salzkartoffeln – ziemniaki gotowane
die Bratkartoffeln – ziemniaki smażone
die gedünsteten Kartoffeln – ziemniaki duszone
die Dampfkartoffeln – ziemniaki na parze
