Ich muss gleich rauchen.
Muszę zaraz zapalić.
Ale jestem w sali na szkoleniu, jestem pierwszy raz w tym budynku i nie wiem, czy i gdzie można. Próbuję się zatem dowiedzieć.
— Kann man in der Pause rauchen gehen?
— Darf man in der Pause rauchen gehen?
Które pytanie zadacie, kiedy wobec zbliżającej się przerwy odczujecie chęć sięgnięcia po papierosa? Oba powyższe pytania są poprawne gramatycznie, ale różnią się znaczeniem.
Kann man… = czy można w znaczeniu, czy jest taka fizyczna możliwość? Czy istnieje tutaj miejsce, w którym da się palić, czy jest przestrzeń np. przed budynkiem, do której można sobie spokojnie pójść w tej sprawie? Możecie też zapytać:
—Kann man hier irgendwohin in der Pause rauchen gehen?
Darf man…= czy można w znaczeniu czy wolno? Czy nie jest to zabronione?
Co z tego, że obok naszej sali są drzwi prowadzące na dwór, skoro na całym terenie obiektu obowiązuje zakaz palenia?
Niemieckie können znaczy móc, ale chodzi tu o twoje umiejętności lub fizyczne możliwości.
Ich kann Gitarre spielen.
Umiem grać na gitarze.
Ich kann einen Marathon laufen.
Umiem/mogę/ jestem w stanie przebiec maraton.
Ich kann 20 Zigaretten auf einmal rauchen.
Umiem/mogę palić 20 papierosów na raz.
Nigdy nie używamy können, kiedy mówimy, że możemy zrobić coś dlatego, że mamy na to pozwolenie. Wtedy zawsze musimy powiedzieć dürfen, nawet wtedy, kiedy po polsku zwyczajowo mówimy mogę.
Darf ich auf die Toilette gehen?
Czy mogę / czy wolno mi iść do toalety?
Hier darf man rauchen.
Tutaj można / wolno palić.
Fahrradfahrer dürfen nicht auf Autobahnen fahren.
Rowerzyści nie mogą / rowerzystom nie wolno jeździć po autostradach.
Zobaczcie to na jeszcze kilku przykładach.
O, hier darf ich parken!
Nie ma zakazu, więc mogę / wolno mi zaparkować.
O, hier kann ich parken!
Tu mogę zaparkować. Wprawdzie miejsca nie ma wiele, ale jestem dobry w parkowaniu i jakoś się zmieszczę. O nakazie/zakazie nie ma w tym zdaniu żadnej informacji, mówimy tylko o moich umiejętnościach/możliwościach.
Ich muss abnehmen, aber ich kann nicht.
Muszę schudnąć, ale nie mogę / nie umiem.
Ich kann abnehmen, aber ich muss nicht.
Mogę/umiem schudnąć, ale nie muszę.
Mein Arzt hat mir gesagt, ich darf keinen Alkohol trinken.
Lekarz mi powiedział, że nie mogę / nie wolno mi pić alkoholu.
Ich kann ohne Alkohol auskommen.
Mogę / umiem obejść się bez alkoholu.
Mam nadzieję, że teraz widzicie, jak niejasne bywa polskie „mogę”. Miejcie ten fakt na względzie przekładając na niemiecki polskie zdania z tym słowem!
